Spontaniteit

spontaniteit volgens Moreno
Moreno spreekt in zijn boek “Who shall survive” over de functie van spontaniteit:

…indien we onze ervaring met spontaniteit verder zouden ontwikkelen en ons vertrouwen in en kennis van spontaniteit zouden vergroten, dan zou het ons openen voor de “hoogste gemene veelvoud” voor de mensheid;
vergelijkbaar in belangrijkheid van de ontdekking van het concept van het “onderbewuste” die hij definieerde als de “laagste gemene veelvoud”.
Dit is in tegenstelling met de gewone betekenis van dit woord, wat betekent juist geen controle meer hebben:
“spontaan of vrijwillige actie, zonder beheersing of verlegenheid; deel van de persoonlijkheid; het feit van het bezitten van dit karakter of deze persoonlijke kwaliteit.[Oxford English.]

Hij definieerde spontaniteit als “een nieuw antwoord op een oude situatie of een adequate reactie op een nieuwe situatie.
De “spontane staat van zijn” is van korte duur, uitermate veelbewogen en soms vol van ingevingen en inspiratie.
Een van de doelen van een psychodramasessie is om de spontaniteit van de protagonist en de groepsleden aan te moedigen en tot het uiterste te vergroten.
Als spontaniteit een soort energie is, zei Moreno, dan is het van een niet houdbaar type en wat plaatsvindt in het moment.

Er is, lijkt het, weinig spontaniteit in het universum of als er juist een overvloed van is, alleen een klein partje beschikbaar voor de mens, die de maker is van de gewoonte of de “cultural conserve”.
Om te overleven heeft de mens intelligentie, geheugen en culturele normen en waarden ontwikkeld maar hij heeft zich daardoor geleidelijk ontwikkeld tot slaaf van zijn eigen krukken.
Moreno’s fascinatie met spontaniteit en creativiteit begon tijdens het bestuderen van de interactie tussen de acteurs in zijn theater van de spontaniteit. Hij richtte zich toen op het willen begrijpen van interpersoonlijke storingen, dat uiteindelijke leidde tot de daarop volgende ontwikkeling van therapeutisch drama of psychodrama.
Lees ook Moreno’s (1953) spontaniteittest en sociometrie.