Bibliodrama is een heel bijzondere werkvorm aan de hand van verhalen. In het woord ‘bibliodrama’ refereert ‘biblio’ aan ‘boek’ en ‘drama’ aan spel. Bibliodrama is dus een spelvorm rond boeken of verhalen.
Bibliodrama wordt over het algemeen in groepen ‘gespeeld’.
Deelnemers in de bibliodrama-groep verkennen samen een verhaal. Dit kan een overbekend verhaal of juist een volstrekt onbekend verhaal zijn. Tijdens en door het spel komen de deelnemers veel meer aan de weet over het betreffende verhaal. Maar vaak blijft het niet daarbij.
Bijzonder is dat deelnemers door gebruik te maken van de setting van het verhaal juist vaak ook veel meer te weten komen over zichzelf. En wanneer het bibliodramaspel daar van tevoren op wordt voorbereid kan het er ook toe bijdragen dat deelnemers meer aan de weet komen over de andere deelnemers. Als zodanig kan bibliodrama een instrument zijn dat bijdraagt aan groepsvorming.
Bij bibliodrama wordt door deelnemers niet een verhaal ‘nagespeeld’. Het is juist essentieel dat de deelnemers – met ieders voorkennis en levenservaring – instappen in het verhaal en vervolgens met andere deelnemers er een creatieve invulling aan gaan geven.
Daarbij is het heel bijzonder dat fictie zich vermengt met dagelijkse realiteit.
Verhalen komen tot leven. En het levens-verhaal verduidelijkt zich vaak.
Bibliodrama wordt gespeeld onder deskundige begeleiding van één of soms zelfs meerdere begeleiders.
Verhalen zijn zo oud als de mensheid. Verhalen kunnen een bijzondere plaats innemen in het leven van mensen – individuen zowel als groepen.
Mensen kunnen erg geboeid raken door verhalen. Omgekeerd hebben verhalen mensen iets te vertellen.
Wat de één erg aanspreekt in een verhaal, zegt een ander weinig. En één en hetzelfde verhaal kan bij verschillende mensen heel verschillende indrukken achterlaten. Verhalen blijken dus vaak meer diepgang of zeggingskracht te hebben dan een individuele lezer of toehoorder op het eerste gezicht zou vermoeden.
Het gebeurt nogal eens dat in ons bekende verhalen wendingen of situaties voorkomen die we niet begrijpen of waarin wij anders zouden hebben gehandeld dan personages in dat verhaal. Wanneer dit personages zijn erg tot onze verbeelding spreken, raken we in verwarring. Het betreft dan een stuk van het verhaal dat waarschijnlijk een boodschap voor ons heeft.
Dat wat ons bijzonder in verhalen aanspreekt, maar ook dat wat ons erin hindert of wat we er niet in begrijpen kunnen we proberen te overdenken of te bediscussiëren. We kunnen het ook ‘be-leven’ in een bibliodrama-spel.
Er is een belangrijke groep van verhalen die mensen erg aanspreken en waarin personages voorkomen die erg tot de verbeelding spreken: de religieuze verhalen uit de wereldgodsdiensten:
- De Bijbel, met verhalen uit de joods-christelijke traditie. Door bibliodrama rond een bijbelverhaal te spelen, doet men niets af van de betekenis die men eerder aan het verhaal of zelfs de gehele bijbel gegeven heeft; er komt eerder een dimensie bij. (Hetzelfde geldt overigens ook voor de hierna genoemde verhalen.)
- Chassidische verhalen uit joodse traditie
- Boeddhistische verhalen
- Verhalen uit de Koran
- Verhalen uit natuurgodsdiensten, enz.
Maar ook andere verhalen lenen zich uitstekend voor bibliodrama:
- Sprookjes
- Fabels
- Legenden
- Mythen
- Liederen, enz.
Veel van deze verhalen raken aan vragen rond
- de essentie van het bestaan
- goed en kwaad
- initiatief en overgave
- het aardse en het bovennatuurlijke, enz.
Wanneer men deze verhalen met bibliodrama gaat verkennen, is het verassend te zien dat veel overeenkomsten te vinden zijn in de diversiteit van verhalen en even zo grote verscheidenheid in origine. Ieder die een verhaal uit welke wereldgodsdienst of van welke achtergrond dan ook in bibliodrama beleeft, zal merken dat het na het spel vaak veel meer diepgang of veel meer dimensies heeft gekregen. Vaak geeft het ‘brood onderweg’ voor de tocht door het leven.
